Aile Şirketi Nedir? Aile Anayasası Nedir?
Aile şirketinde kurumsallaşma ve aile anayasası son yılların güncel konu başlıklarının başında gelmektedir. Hemen hemen neredeyse her araştırmada, Türkiye’deki şirketlerin % 90’ından fazlasının aile işletmesi olduğu belirtilir. Ancak, aile işletmesi olmak Türkiye’ye özgü bir durum değildir. Ayrıca, bu durum kötü bir şey de değildir. Aile işletmelerinin ekonomik krizlerden hızla kurtulma yeteneği, hızlı karar alma süreçleri ve kültürel bağlar gibi avantajları vardır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde şirketlerin % 90’ı, Almanya ve Meksika’dakilerin % 80’i, Avustralya ve Şili’dekilerin % 75’i, İtalya’dakilerin ise %99’u aile işletmesidir.
Aile İşletmelerinde Kuşaklar Arası Çatışmalar
Aile işletmeleriyle ilgili çalışmalar, şirketlerin birkaç kuşağa kadar ulaşabilme yeteneklerinin oldukça sınırlı olduğunu göstermektedir. Bu durumun altında yatan ana nedenlerden biri, aile içi ilişkilerle iş yönetiminin karışması ve bu durumun aile içi iletişimsizliklere yol açmasıdır. Ayrıca, şirketi kuran kuşaklar, işin zorluklarıyla uğraşmış olsalar da, yetki ve sorumlulukları sonraki kuşaklara devretmekte çekimser davranabilirler. Dolayısıyla, aile işletmelerinin karşılaştığı en büyük sorunlardan biri, kurumsallaşma sürecine geçişin zorluğudur.
Dünyada Durum
Yukarıda izah ettiğimiz durum sadece Türkiye’ye özgü değildir. Aile işletmelerinin doğasında bu tür zorluklar bulunmaktadır. Örneğin, ABD’de yapılan bir araştırma, aile işletmelerinin;
- % 80’inin birinci kuşakta sona erdiğini,
- % 16’sının ikinci kuşağa ulaştığını,
- yalnızca % 4’ünün üçüncü kuşak ve sonrasına geçtiğini
ortaya koymuştur. Gelişmiş ekonomilerdeki şirket yöneticileri, bu zorlukları aşmak için Anayasa ve Aile Konseyi gibi yöntemler geliştirmişlerdir. Bu belgeler, aile içi ilişkileri ve şirket işlerini net bir şekilde ayıran kurallar ve prosedürler içermektedir.
Ülkemizde Anayasa Uygulaması
Gelişmiş ülkeler gibi ülkemizde de Anayasa uygulamaları giderek artmaktadır. Özellikle Sabancı Holding, Türkiye’de bu uygulamayı ilk kez hayata geçiren şirket olmuştur. Anayasa, sadece yazılı bir belge olarak değil, aynı zamanda aile üyeleri arasında kabul gören ve uygulanan bir düzenleme olarak önem taşımaktadır.
Bu belgenin oluşturulması için aile üyelerinin bir araya gelerek belirli ilkeler üzerinde uzlaşması gerekmektedir.
Anayasa Hangi Bölümlerden Oluşur?
Anayasalar genellikle aile üyeleri ve pay sahipleri bilgileri ile başlar, ardından şirket yönetimi ve aile arasındaki bağlantılarla ilgili detayları içerir. Aile Konseyi ve mal varlığı yönetimi gibi konular da belgenin ayrılmaz bir parçasıdır.
Aile Üyeleri Arası Uzlaşma ve Uyum
Anayasanın oluşturulmasından daha da önemlisi, tüm aile üyelerinin belgeyi benimsemesi ve uygulamasıdır. Aksi takdirde, Anayasa sadece kağıt üzerinde kalan bir belge olur ve gerçekte işe yaramaz. Bu nedenle, Anayasa belgesinin ayrıntıları ve getirdiği hak ve sorumlulukların tüm aile üyelerine detaylı bir şekilde anlatılması ve onaylarının alınması gerekmektedir. Aile içi ilişkilerde yaşanabilecek anlaşmazlıklar, birçok Anadolu şirketinin dağılmasına neden olan sık görülen vakalardan biridir.
Aile şirketinde kurumsallaşma ve aile anayasası konusu ile ilgili daha detaylı bilgi ve uzman desteği için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ticaret Hukuku ve Şirketler Hukuku alanında 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemizle hizmetinizdeyiz.
