Anonim Şirketle İşlem Yapma ve Rekabet Yasağı
Anonim Şirketlerde Rekabet Yasağı nedir diye merak ediyorsanız, bu yazımızı okumalısınız. Anonim ortaklıkların yönetim ve temsil organı, yönetim kurulu olarak belirlenmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK), yönetim kurulunun hem yapısal hem de işlevsel yönleri önemli değişikliklere uğramıştır.
Bu değişiklikler arasında tek üyeli yönetim kuruluna izin verilmesi, profesyonel yönetimin teşvik edilmesi amacıyla yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmalarının zorunluluğunun kaldırılması ve azınlığa yönetim kurulunda temsil hakkı tanınması gibi yenilikler bulunmaktadır. Ayrıca, yönetim kurulu üyelerinin görevleri sırasında şirkete verecekleri zararın sigortalanması gibi çeşitli imkanlar da sağlanmıştır.
Yönetim Kurulunun Görevleri ve Özen Borcu
TTK uyarınca, yönetim kurulu, genel kurulun yetkisinde olan konular dışında, şirketin işletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli her türlü karar ve işlemi alma yetkisine sahiptir. Ancak, TTK belirli görev ve yetkilerin devredilemez olduğunu vurgular.
Yönetim kurulu, şirketin üst düzey yönetimi, yönetim teşkilatının belirlenmesi, muhasebe ve finansal denetim, finansal planlama düzenlemeleri ve yönetimle ilgili kişilerin atanması ve görevden alınması gibi konularda yetkilidir. Ayrıca, yönetimle görevli kişilerin kanunlara, esas sözleşmelere ve iç yönergelere uygun hareket edip etmediklerinin denetlenmesi de yönetim kurulunun devredilemez yetkileri arasındadır.
TTK, yönetim kurulu üyelerinin özen borcuna uygun hareket etmelerini zorunlu kılar. TTK’nın 369. maddesinin birinci fıkrasında, yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişilerin, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek zorunda oldukları belirtilmiştir. Bu hükümle, yönetim kurulu üyelerinin kişisel menfaatlerini veya hakim ortakların menfaatlerini, şirketin menfaatlerinin önüne geçirmeleri engellenmek istenmiştir.
TTK, yönetim kurulu üyelerine bazı yasaklar getirirken, bu yasaklara uymamanın hukukî ve cezaî sonuçlarını da düzenlemiştir. İki önemli yasak, şirketle işlem yapma ve rekabette bulunma yasaklarıdır.
Şirketle İşlem Yapma Yasağı ve Uymamanın Yaptırımı
TTK’nın 395. maddesinin birinci fıkrasında, yönetim kurulu üyelerinin, kendileri veya başkaları adına şirketle herhangi bir işlem yapamayacakları belirtilmiştir. Bu yasak, mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 334. maddesiyle benzerlik göstermektedir. Ancak TTK’da, “şirket konusuna giren ticari bir muamele” ibaresi yerine, daha geniş bir düzenleme getirilmiştir. Yönetim kurulu üyelerinin, şirketi zarara uğratabilecek işlemleri yapmalarının önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
Bu yasağa aykırı davranıldığında, anonim ortaklığın yapılmış olan işlemin geçersiz olduğunu ileri sürme hakkı bulunmaktadır. Diğer taraf ise bu geçersizliği ileri süremez. Yani, yönetim kurulu üyesinin yasağa aykırı bir işlem yapması durumunda, şirket bu işlemin hukuken geçersiz olduğunu kabul edebilir.
Bu bağlamda, Türk Borçlar Kanunu’nun 27. maddesi gereğince, bir işlem hukuki geçerlilik şartlarını taşımıyorsa, bu işlem geçersiz sayılır. Yönetim kurulu üyesinin şirketle yapmış olduğu işlem, TTK’nın 395. maddesi çerçevesinde geçersiz kabul edilir ve şirket bu tür işlemler için her zaman butlan davası açabilir.
Rekabet Yasağı ve Uymamanın Yaptırımı
TTK’nın 396. maddesinde düzenlenen bu yasak, yönetim kurulu üyelerinin şirketin işletme konusuna giren ticari işlerle uğraşan başka bir şirkette, sorumluluğu sınırsız ortak olarak görev almalarını yasaklar. Şirketin işletme konusu, esas sözleşmedeki tanımlardan ziyade şirketin fiilen yürüttüğü işlerdir.
Bu yasağa aykırı hareket eden yönetim kurulu üyeleri için anonim ortaklığın seçimlik üç hakkı vardır: Şirket;
- Yasağa aykırı hareket eden üyelerden tazminat talep edebilir,
- Yapılan işlemi şirket adına yapılmış sayabilir
- Üçüncü kişiler adına yapılan sözleşmelerden doğan menfaatlerin şirkete ait olduğunu talep edebilir.
Anonim ortaklık, bu haklardan herhangi birini seçebilir. Hangi hakkın kullanılacağına şirket yönetim kurulu karar verir. Ancak, yasağa aykırı hareket eden üye, bu kararın alınmasına katılamaz. Ayrıca, TTK seçimlik hakların kullanımı için bir zamanaşımı süresi öngörmüştür. Bu haklar, yasağa aykırı işlemlerin yapıldığını veya yönetim kurulu üyesinin başka bir şirkete girdiğini, diğer üyelerin öğrendiği tarihten itibaren üç ay içinde ve her halükarda işlemin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılmalıdır.
Anonim şirketlerde rekabet yasağı ile ilgili daha detaylı bilgi ve uzman desteği için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ticaret Hukuku ve Şirketler Hukuku alanında 25 yılı aşan uzmanlık, bilgi birikimi ve tecrübemizle hizmetinizdeyiz.
