Zayi Belgesi Her Zaman İptal Edilebilir.
Zayi belgesinin iptali her zaman için mümkündür. Türk Ticaret Kanunu (TTK) uyarınca, gerçek veya tüzel kişi fark etmeksizin, bütün tacirler, ticari defterlerini yasaya uygun bir şekilde tutmak zorundadır. Bunun yanı sıra, tacirler;
a) Ticari defterlerini, açılış ve ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektuplarının (tüm yazışmaların) asıllarını,
c) Gönderilen ticari mektupların (tüm yazışmaların) suretlerini,
d) Ticari defterlere yapılan kayıtların dayanağını teşkil eden belgeleri,
sınıflandırarak en az on yıl süreyle saklamak zorundadır.
Tacirlerin saklamak zorunda oldukları bu defterler ve belgeler, yangın, sel veya deprem gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ziyaa uğrar ise, tacir, ziyaı öğrendiği tarihten itibaren otuz gün içinde yetkili mahkemeden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Mahkeme başvuruyu uygun görürse, belge verilmesine hükmeder.
Bununla birlikte, mahkemeden alınması, bu belgenin asla iptal edilemez olduğu anlamına gelmez. Çünkü, belge verilmesine ilişkin mahkeme kararı kesin hüküm niteliği taşımaz. Aksinin ispatlanması ya da usulsüz alındığının tespiti halinde, bu belgenin iptal edilmesi her zaman için mümkündür.
Bazen, tacirlerin bu belgeyi alabilmek için gerçeğe aykırı beyanda bulundukları sonradan anlaşılabilmektedir. Örneğin; geçtiğimiz günlerde, sel felaketi nedeniyle defter ve belgelerinin ziya uğradığını iddia ederek mahkemeye başvuran bir şirketin, ticari defterlerinin incelenmek üzere vergi dairesine verildiğinin ve halen vergi dairesinde bulunduğunun ortaya çıkması gazete haberlerine de konu olmuştur.
Dolayısıyla, mahkeme tarafından verilmiş olsa bile;
- Mahkemeye başvurunun keyfiyetin öğrenildiği tarihten otuz gün geçtikten sonra yapıldığının,
- TTK’da sayılanlar dışında kalan defterler ve evrak için verildiğinin,
- Henüz kullanılmaya başlanılmamış boş defterler ve evrak için alındığının,
- Defterlerin hem açılış hem de kapanış onaylarının yaptırılmadığının,
- Tacirin, defter ve şirket evrakını saklama hususunda gerekli önlem ve tedbirleri almadığının ve kaybolan defter ve evrakın ticari işletmeyle bağdaşmayacak bir yerde saklandığının,
- Beyan edilen mücbir sebep ile defter ve evrakın kaybolması arasında, zaman, mekan, sebep, sonuç ilişkileri yönünden, makul ve mantıksal bir ilişkinin bulunmadığının,
- Defter ve evrakın kaybolmasını gerektirir olayın meydana gelmesinde, tacirin veya yanında çalışanların maddi ya da manevi bir katkısının ve kusurunun bulunduğunun
sonradan tespiti halinde, iptal edilmesi mümkündür. Mahkemelerce verilmiş belgelerin yukarıdaki veya benzeri sebeplerden ötürü iptal edilmesi yönünde alınmış birçok yüksek yargı kararı bulunmaktadır. Son olarak, bu belgenin, ceza mahkemelerini bağlamayacağını ifade etmekte de fayda görülmektedir.
Zayi belgesinin iptali hakkında daha detaylı bilgi ve uzman destek talepleriniz için bizimle iletişime geçin.
